WYPRAWY TERENOWE W ROKU 2017 – cz. 1

Przed zakończeniem 2017 roku wrzucam pierwszą część sprawozdania terenowego
z moich tegorocznych wypraw. Taki format wpisu planuję utrzymać przez kolejne lata (założyłem nawet osobny dział), tym bardziej że w terenie wykonuję sporo zdjęć, które poza fb pozostają niepublikowane.
W każdym razie mam nadzieję, że takie sprawozdania się spodobają…już przygotowane są dwa kolejne 🙂

PAŁECZNICA
Małopolskie, Polska

Wychodnie mioceńskich gipsów – facja gipsów palisadowych (baden).
W okolicach miejscowości Pałecznica, późną jesienią bądź wczesną wiosną warto wybrać się na spacer po okolicznych polach. Szczególnie po orce pojawiają się na powierzchni spore ilości kryształów, zazwyczaj znacznych rozmiarów, dochodzących nawet do pół metra długości.
W większości są to gipsy o ciemnoszarej barwie (przechodzące w lekko niebieską),
o kryształach kształtem zbliżonym do prostopadłościanów. Często zawierają liczne pustki i ślady rozpuszczania.
Raczej niezbyt piękne ale warto posiadać w kolekcji.

W poszukiwaniu gipsów 

Pola na północ od Pałecznicy

Gipsy palisadowe

CEGIELNIA ANNA
Częstochowa, Śląskie, Polska

O częstochowskich cegielniach rozpisywałem się już przy okazji czerwcowego artykułu.
Z początkiem roku odwiedziliśmy dwie cegielnie: Annę i Wienerberger.
Okazy trafiły się zacne a sam wypad sprawił nam wiele przyjemności, dlatego też dodatkowo uzupełniam wpis o kilka nieprezentowanych wcześniej fotografii.

Tablica na wjeździe do cegielni Anna

Wyrobisko Anny

Sferosyderyt ilasty z kryształami sfalerytu

Sferosyderyt ilasty – wnętrze wypełnione siarczkami

Amonit we wnętrzu syderytu ilastego. Mineralizacja aragonitem
(jeszcze raz – lubię ten okaz 🙂 )

CEGIELNIA GNASZYN – WIENERBERGER
Częstochowa, Śląskie, Polska

Druga z odwiedzonych przez nas odkrywek. Największa i najbardziej znana.
Bez większego trudu można tutaj natrafić na septarie bądź syderyty z kryształami sfalerytu.

Wyrobisko cegielni Wienerberger

Księżycowy krajobraz

Wybierając sferosyderyty

 Pholadomya sp z kryształami sfalerytu na powierzchni skorupy

Spirytyzowane wnętrze sferosyderytu

Nawieziony częstochowski gruz

CISNA
Podkarpackie, Polska

W Cisnej pojawiliśmy się z żoną w ramach urlopu. Większe grzebanie nie było planowane ale czujne oko kolekcjonera zawsze coś wypatrzy. Na moje szczęście, przy drodze na Wetlinę wysypano hałdę materiału z ZG Rabe.
Zamiast spacerować po Połoninach sporo czasu spędziłem grzebiąc za kryształami kwarcu. Inny rodzaj wypoczynku ale równie przyjemny 🙂

Niczym Gollum i jego skarb

Niektóre ze znalezionych okazów

Poniżej krótki przegląd kwarców pozyskanych z hałdy.
W większości są to kryształy wielkości do 1 cm, o różnej jakości i zabarwieniu (często zażelazione).

Jeden z ładniejszych kryształów.
Wysoka przejrzystości i piękna barwa.

Na powierzchniach piaskowców łuski bystrego można natrafić na różnobarwne, iryzujące tlenki i wodorotlenki żelaza, potocznie zwane „turgitem”

„Turgit”

Po więcej informacji odsyłam do mojego artykułu z 2013 roku:
Rabe koło Baligrodu – Gołoborza, szczawy i diamenty w gęstym lesie

CISNA – RZEKA SOLINKA
Podkarpackie, Polska

Cisna zaskoczyła po raz drugi.
Obawiałem się, że będę się nudził ale krótki spacer nad rzeką Solinką zaowocował
w jeszcze ciekawsze okazy. W Bieszczadach nie da się nudzić!

Solinka w Cisnej

W ciemnoszarych, drobnoziarnistych piaskowcach łatwo można natrafić na tzw. diamenty marmaroskie. Są to drobne, najwyżej kilkumilimetrowe kryształy kwarcu o wysokiej przejrzystości, często obustronnie zakończone bipiramidą.
Równocześnie są one bardzo efektowne za sprawą kontrastu z prawie czarnym  podłożem na którym krystalizowały.
Okazy analogiczne do tych które znajdywałem kilkanaście kilometrów dalej w Wetlinie.

Drobne kryształy kwarcu znalezione w Cisnej

Fałd znaleziony na spacerze po Solince

Na kwarcach się jednak nie skończyło bo wśród skał wypełniających koryto Solinki udało się natrafić na pewną ciekawostkę.
W kilku próbkach piaskowców, pustki wypełnia biały, łatwo ulegający zniszczeniu minerał. Promieniste skupienia zbudowane z drobnych igiełkowych kryształów, często przy udziale kalcytu pokrywają powierzchnię piaskowca. Obok agregatów krystalicznych w wyglądzie przypominającym puszki, trafiają się również nieco mniej urokliwe powierzchnie zbudowane z białych, podłużnych włókien.

Minerał oddany do badań

Niektóre ze znalezionych okazów

Zbliżenie na kryształy

Ze względu na trudności w makroskopowej identyfikacji minerał został przekazany do badań. Po zaprezentowaniu okazów w internecie, minerał wstępnie zidentyfikowano jako Dawsonit, ale to zweryfikują dopiero badania rentgenograficzne.

Piotr Zając
realgarblog.com

Literatura:

• Becker A., 2005. Rozwój facjalny gipsów Badenu (środkowy miocen) w okolicy Racławic (Wyżyna Miechowska, południowa Polska). Annales Societatis Geologorum Poloniae, Vol. 75, No 2, 111-120
• Woda M., Dudek K., 2013. Minerały Siarczanowe Ponidzia. Projekt inżynierski, AGH, Kraków
• geotyda.pl
• geologia.fora.pl
• facebook.com/realgarblog