Gacki - widowiskowe gipsy szklicowe

GACKI — karta lokalizacji. Stan na kwiecień 2018 roku
Gacki, Pińczów, Świętokrzyskie, Polska
Relacje z wypraw terenowych; #Realgarwterenie czyli „terenowy sneak a peek”

Oznaczenie lokalizacji. OpenStreetMap 2023

Wybierając się w okolice Kielc, zrobiliśmy sobie przystanek na południe od Pińczowa, w Gackach. Lokalizacja znana nam jest od lat, więc postanowiliśmy zobaczyć jak się obecnie miewa.

A na ścianie gładź gipsowa z Doliny Nidy…

Nawet jeśli na razie Gacki nic Wam nie mówią, to na pewno po lekturze tego wpisu skojarzycie je z pewnymi znanymi produktami branży budowlanej. W pobliżu działa bowiem Kopalnia Gipsu Leszcze oraz Zakład Dolina Nidy, skąd na półki marketów budowlanych trafiają produkty gipsowe na cały Kraj. Do Gacek nie przyjechaliśmy jednak wchodzić na czynną odkrywkę (wyjątkowo), a zobaczyć pozostałości po zrekultywowanej kopalni gipsu „Gacki”, (zakończona eksploatacja w 1985 roku), czyli m.in. zalane wodą wyrobiska oraz fragment ściany eksploatacyjnej o długości 350 m z widocznym pełnym profilem serii gipsowej.

Działający Zakład, widok z Gacek

Wjeżdżając na teren dawnej kopalni (na N od miejscowości Leszcze, na lewo przez skrzyżowanie w Gacki-Osiedle (dokładnie na przeciwko wcześniej wspomnianych Zakładów)) zobaczymy niewielkie, około 12 metrowe wzniesienie w którym odsłaniają się skały gipsowe badenu. W obrębie utworów gipsowych widoczny jest uskok o przebiegu NE-SW, w którego skrzydle wiszącym odsłania się część spągowa profilu serii gipsowej, tzw. gipsy szklicowe oraz utwory podgipsowe (crfop.gdos.gov.pl). Wielkie kryształy gipsu robią wrażenie – są pięknie wyeksponowane oraz z uwagi na swoje rozmiary, można powiedzieć że wręcz widowiskowe.

Widok na kryształy gipsu

Gips i Karol do skali

Tym razem padło na sesję zdjęciową przy gipsach. Młotki się nie przydały z uwagi na ochronę miejsca; odsłonięcie stanowi bowiem pomnik przyrody nieożywionej.

Kilka ujęć gipsowych kryształów

Pokaźne gipsy szklicowe to jednak nie wszystko, bo będąc na miejscu warto również zwrócić uwagę na zalany dawny kamieniołom (z wcześniej wspomnianą ścianą) czy jaskinię „Nad Stawem”. O tym jednak planuję jeszcze kiedyś się rozpisać przy okazji obszerniejszego tekstu.

Pustka z drobnymi kryształami