KOLEKCJA MINERAŁÓW PIOTRA ZAJĄCA. Nowości 2021 cz. 1

Pierwsze zestawienie z kolekcji w tym roku. Będąc szczerym, sporo okazów jest też z końcówki zeszłego, a to dlatego, że przez zupełny brak giełd, nowości w kolekcji nie przybywa tak szybko jak dawniej. Zresztą, widać to jak na dłoni…wszystkie okazy albo kupione albo wymienione. Tych zdobytych w terenie na razie nie zamieściłem; pewnie coś się pojawi przy okazji kolejnego wpisu. W każdym razie może tym razem tych okazów nie jest dużo, ale są no…całkiem zacne 🙂

Wavellit
Poch.: Kop. Wiśniówka, Wiśniówka, Świętokrzyskie, Polska
Zestawienie zaczynamy z grubej rury, chociaż okaz mały 🙂 Wavellit na kambryjskim kwarcycie. Wavellity z Wiśniówki kojarzone są przede wszystkim jako występujące w charakterystycznych promienistych skupieniach, a ten tutaj to nieco inna bajka. Kilka wyraźnych, dobrze wykształconych słupkowych kryształów. Rzadkość jeśli chodzi o tę lokalizację. Wymiary: 3,5 cm x 3,4 cm x 2,2 cm. Największy kryształ wielkości 4 mm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Kwarc z anatazem
Poch.: Kop. łupków kwarcytowych Jegłowa, Jegłowa, Dolnośląskie, Polska
No to jedziemy z kryształami górskimi. Wreszcie udało mi się zdobyć kwarce z Jegłowej na miarę moich możliwości. Zacznijmy od tego większego – 12 cm x 2,7 cm. Oba okazy, razem z tym poniżej pozyskane około 15 lat temu. Kryształy bardzo dobrej jakości, ostro zakończone, no i charakterystyczne dla Jegłowej. Na ścianach widoczne poprzeczne prążkowanie. Pierwszy z kryształów posiada dodatkowo bardzo drobne (< 1 mm) inkluzje anatazu (TiO₂). Okaz kupiony od kolekcjonera

Kwarc 
Poch.: Kop. łupków kwarcytowych Jegłowa, Jegłowa, Dolnośląskie, Polska
Kryształ górski, ten drugi. Różnica wielkości, ten sporo mniejszy – 9,8 cm x 2,2 cm oraz z większą ilością inkluzji kaolinitu. Anatazu brak. Niestety również jedna ściana znacznie bardziej pobijana, ale w zasadzie kwarc dalej super. Okaz kupiony od kolekcjonera

Topaz i masutomilit / lepidolit
Poch.: Żółkiewka, Strzegom-Sobótka, Dolnośląskie, Polska
Jak często widujecie topazy na kryształach miki? Pewnie tak często jak ja, więc jest to mój pierwszy topaz w takim zestawieniu. Kryształ niewielki (4 mm), ale ładnie wyeksponowany i dobrze wykształcony. Wymiary blaszki: 1,8 cm x 1,6 cm x 0,2 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Sarkopsyd
Poch.: Michałkowa, Świdnica, Dolnośląskie, Polska
„Coś” super rzadkiego i w dodatku z naszej rodzimej type locality. Okaz tak brzydki, że aż piękny. Niewątpliwie niełatwy kawałek gruzu do zdobycia.
Sarkopsyd w pegmatycie fosforanowym LCT z Michałkowej. Pegmatyt z Michałkowej stanowił żyłę tnącą niezgodnie otaczające gnejsy migmatyczne i amfibolity. Eksploatowany był w XIX w., a do dziś z tych czasów zachowało się niewielkie trudno dostępne wyrobisko i hałda materiału płonego po eksploatacji. Właśnie z pegmatytu Michałkowej Martin Websky opisał w 1868 roku po raz pierwszy Sarkopsyd. Wymiary: 5,5 cm x 3,5 cm x 3 cm. Okaz z wymiany kolekcjonerskiej

Gips z herbertsmithytem
Poch.: Kop. Rudna, Polkowice, Dolnośląskie, Polska
Fotografia fatalna, ale tylko dlatego, że obawiam się ruszyć tego okazu z miejsca. Dopóki nie uda mi się skombinować odpowiedniego pudełka, to trzymam się z daleka 🙂 Szczotka kryształów gipsu z inkluzjami herbertsmithytu, rzadkiego minerału miedzi. To właśnie ten minerał nadaje kryształom gipsu błękitno-zielonego zabarwienia. Wymiary: 17 cm x 10 cm x 3,2 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Brucyt
Poch.: Kop. Dolomitu Dubie (Lafarge), Dubie, Małopolskie, Polska
Brucyt z Dubia kojarzyłem wyłącznie z  zserpentynityzowanych brekcji dolomitowych, których jednym ze składników, obok lizardytu jest właśnie brucyt. Nie widziałem jednak dotychczas okazów samego brucytu. Zgodnie z tym co kiedyś znalazłem w czasopiśmie Otoczak z 1998 roku: „Brucyt w Dubiu występuje w odmianach zbitych i drobnokrystalicznych o barwie śnieżnobiałej. Na płaszczyznach łupliwości wykazuje połysk szklisty. Sprawia wrażenie tłustego w dotyku”. Zarówno powyższy okaz, jak i niebieski kalcyt poniżej, zostały znalezione na hałdzie kruszywa przetransportowanego z Dubia. Fakt, że okazy pochodzą z Dubia został potwierdzony, a brucyt przebadany. Jak podaje sprzedawca: „brucyt z nieistniejącej już żyły w kamieniołomie dolomitu Dubie”. No taka spora ciekawostka, tym bardziej, że estetyczna, a nawet dwubarwna 🙂 Wymiary: 4,0 cm x 2,4 cm x 1,7 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Kalcyt
Poch.: Kop. Dolomitu Dubie (Lafarge), Dubie, Małopolskie, Polska
Historia jak wyżej, okaz kupiony do pary. Ktoś, gdzieś, kiedyś mi szeptał o niebieskim kalcycie z Dubia, no i jest. Jakby nie patrzeć…niebieski 🙂 Wymiary: 3,3 cm x 2,4 cm x 2,1 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Kwarc na syderycie
Poch.: Hałda Pochwacie (Zofiówka), Jastrzębie-Zdrój, Śląskie, Polska
Piękny, obustronnie zakończony kryształ kwarcu w towarzystwie dolomitu i syderytu ilastego. Tylko 5 mm, ale dobrze wyeksponowany. Są takie okazy, które mimo małych rozmiarów są dobrze widoczne, a zdjęcia robi się im bez problemu i z dużą przyjemnością. Wymiary: 3,6 cm x 3,0 cm x 2,5 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Hydrocynkit
Hałdy kop. Orzeł Biały, Bytom/Piekary Śląskie, Śląskie, Polska
Śnieżnobiałe botryoidalne naskorupienia hydrocynkitu z dawnej kopalni Zn-Pb Orzeł Biały. Minerał wtórny powstały w wyniku procesów zachodzących w trakcie pożaru hałdy kopalnianej. Trafienie odkryto mniej więcej w tym samym czasie co słynne igiełkowe cynkity. Wymiary: 4 cm x 2,5 cm x 3 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Halit
Poch.: Kopalnia Soli Wieliczka, Wieliczka, Małopolskie, Polska
Kolejny okaz z Wieliczki do kolekcji. Tym lepszy, że większy od poprzedniego, którego mam z 10 lat, po za tym, lubię okazy, które kryją jakieś niespodzianki. Tutaj skrył się mały żuczek któremu zmarło się w trakcie krystalizacji kryształów (widać go na środkowej fotografii – miniaturce). Biedne stworzonko w ten sposób wraz z halitem trafiło do kolekcji, całkiem nieplanowanie 🙂 Wymiary: 6,5 cm x 5,5 cm x 5 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera 

Ametyst
Poch.: Kwietniki k. Bolkowa, Jawor, Dolnośląskie, Polska
Trochę ametystu, trochę kwarcu mlecznego; naprzemianległe przerosty. Okaz trochę spękany, ale wzór utworzony przez różnokolorowe warstwy kwarcu bajeczny. Ametyst typu „sierżant” (od powielającego się symbolu litery „V”, jak w naszywkach sierżanta. Inaczej „szewron”). Wymiary: 10 cm x 8,5 cm x 1,8 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Fulguryt
Poch.: Bukowno, Małopolskie, Polska
Fulguryt ze starą etykietą z muzeum we Freibergu. Na etykiecie lokalizacja: Starczynów koło Olkusza. Dawna wieś, od lat 50tych stanowiąca część Bukowna. Fulgurytem nazywamy szkliwo krzemionkowe powstałe w skutek uderzenia pioruna. Gdy piorun uderzy bezpośrednio w ziemię, temperatura w kanale przewodzenia pioruna jest tak wysoka, że piasek kwarcowy w miejscu jego uderzenia ulega stopieniu. Aby powstał fulguryt wymagana jest temperatura ok. 1800 °C. Podczas uderzenia pioruna dochodzi ona zazwyczaj do 2500 °C. Wymiary: 3 cm x 1 cm (ten większy). Okaz kupiony od kolekcjonera

Bursztyn
Poch.: Kop. Stanisław, Jaroszów k. Strzegomia, Dolnośląskie, Polska
Zaskoczenie – bursztyn z przedgórza sudeckiego i w dodatku z kop. Stanisław. Na pierwszy rzut oka te informacje niezbyt dodają się do siebie, ale jednak wszystko się zgadza. Kop. Stanisław to kopalnia odkrywkowa glin ogniotrwałych (iłów kaolinowych) w rejonie Jaroszowa. Można się pomylić, ale oczywiście nie chodzi tu o znaną wszystkim chociażby za sprawą „kwarców różowych” (w zasadzie żelazistych) kop. kwarcu  „Stanisław” w Garbach Izerskich. Bursztyny natomiast zostały przetransportowane w rejon Jaroszowa wraz z ostatnim zlodowaceniem, stąd też ich obecność w obrębie iłów. Ciekawostka. Okaz kupiony od kolekcjonera 

Eriochalcyt, krohnkit i halit
Kop. Rudna (Szyb R-IX), Polkowice, Dolnośląskie, Polska
Materiał przebadany, a minerały potwierdzone. Okaz niezbyt trwały, bez pudełka się nie obejdzie. Wymiary: 4,5 cm x 4,4 cm x 1,5 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Konichalcyt
Kam. dolomitu w Rędzinach, Kamienna Góra, Dolnośląskie, Polska
Klasyczny konichalcyt z Rędzin. Dosyć ciężki do zdobycia, stosunkowo rzadki jak na Rędziny minerał. Dość intensywny zielony kolor chociaż akurat to zdjęcie nie oddaje w pełni tej barwy. Taka trochę polska Ojuela ? Wymiary 2,5 x 2,2 x 1,5 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Saléeit
Poch.: Wojcieszyce, Stara Kamienica, Dolnośląskie, Polska
Drobne, ok. 3 mm skupienia saléeitu, rzadkiego minerału z grupy autunitu. Okaz pochodzi z Wojcieszyc k. Jeleniej Góry, gdzie w latach 50tych ubiegłego wieku prowadzono na niewielką skalę eksploatację rud uranu. Intensywnie świeci w świetle UV (fot. nr 2). Wymiary: 3,6 cm x 2,5 cm x 1,0 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera  

Piryt
Poch.: Poch.: Kop. Pomorzany, Olkusz, Małopolskie, Polska
Piryt na dolomicie z Pomorzan. Okaz z trafienia w 2020 roku. Nieco inny niż te do których przywykliśmy; tutaj kryształy są znacznie większe (skupienia agregatów do 0,5 cm) i bardziej wyraźne. Wymiary: 4,5 cm x 4,5 cm x 4,2 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera 

Mohryt
Kop. węgla kamiennego Słupiec, Nowa Ruda, Dolnośląskie, Polska
Dwa minerały (ten i poniżej) pochodzące z jednego małego trafienia z 2017 roku, z którego pozyskano jedynie kilka okazów. Oba minerały są produktami ubocznymi pożarów na hałdzie. Wymiary: 2,8 cm x 2,7 cm x 2 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera 

Nesquehonit
Kop. Słupiec, Nowa Ruda, Dolnośląskie, Polska
Jak wyżej. Wymiary: 3 cm x 3 cm x 2,4 cm. Okaz kupiony od kolekcjonera

Kryształy siarki w wapieniu
Poch.: Kopalnia siarki w Posądzy, Małopolskie, Polska
W zasadzie typowy mioceński osiarkowany wapień z Posądzy. Różnica jest taka, że z kilkoma dobrze wykształconymi kryształami siarki, co raczej stanowi rzadkość w tej lokalizacji. W sumie pisząc ten tekst zauważyłem, że można by wrzucić okaz na tarczę i nieco go zmniejszyć. Wymiary: 9,5 cm x 6 cm x 5,4 cm. Największy kryształ 5 mm. Okaz z wymiany kolekcjonerskiej

Piotr Zając
Korekta: Grzegorz Słowik i Tomasz Zyguła
realgarblog.com

Fraza kluczowa: kolekcja minerałów Piotra Zająca. Nowe okazy z polskich lokalizacji tj. Wavellit z Wiśniówki, Saléeit z Wojcieszyc czy Sarkopsyd z Michałkowej