Artykuły
-
RABE – Gołoborze, szczawy i diamenty w gęstym lesie
Łuska Bystrego (łuska tektoniczna); wstecznie obalony element tektoniczny występujący w rejonie Baligrodu (wieś w województwie Podkarpackim – powiat bieszczadzki) zbudowany ze skał reprezentujących pełen profil utworów kredy o typie sukcesji śląskiej. Stanowi ona część strefy przeddukielskiej, będącej najbardziej wewnętrzną, południową częścią jednostki śląskiej we wschodniej części polskich Karpat. Ze względu na ciekawy charakter i budowę, Łuska Bystrego jest bardzo dobrze znana geologom, którzy wielokrotnie badali i opisywali unikalną mineralizację rtęciowo-arsenową występującą w jej obrębie. Dzięki tej mineralizacji skałom fliszowym towarzyszą wody mineralne – szczawy arsenowe, ale także rzadkie minerały arsenu i rtęci, w Polsce obecne w ilościach kolekcjonerskich jedynie w okolicach podbieszczadzkiej wsi Rabe. Szkic geologiczny okolic Rabego (Radwanek-Bąk, 2009)…
-
GRANATY – Piękno i różnorodność
Granaty to grupa minerałów zaliczana do gromady krzemianów wyspowych o ogólnym wzorze: X2+3Z3+2[SiO4]3, gdzie: X reprezentują pierwiastki dwuwartościowe: Ca, Mg, Fe, Mn; a Z to pierwiastki trójwartościowe: Al, Fe, Cr, Ti, Zr, V. G. krystalizują w układzie regularnym, najczęściej przyjmując postać dwunastościanu rombowego (a) lub dwudziestoczterościanu deltoidowego (b). Występują też jako skupienia ziarniste, zbite i nieregularne ziarna. Barwa granatów jest bardzo urozmaicona, przyjmują praktycznie każda barwę, oprócz niebieskiej. Posiadają wysoka twardość : 7-7.5 w skali Mohsa oraz gęstość 3.4 do 4.6 g/cm3, dlatego często stanowią składnik frakcji ciężkiej w aluwiach rzecznych lub w piaskach morskich. Granaty wykazują przełam nierówny, bądź muszlowy, niewyraźną łupliwość oraz szklisty lub tłusty połysk (rzadziej żywiczny,…
-
RUDNO – Melafiry, heulandyt i agaty
Rudno jest niewielką wsią w województwie małopolskim znajdującą się w odległości 9 km od Krzeszowic i 36 km na zachód od centrum Krakowa. Jest to miejscowość atrakcyjna turystycznie przede wszystkim z powodu ruin XIV wiecznego zamku Tenczyn (Tęczyn) znajdującego się na najwyższym wzniesieniu Garbu Tenczyńskiego (411 m n.p.m. – Góra zamkowa). Tylko nieliczni wiedzą, że zbudowano go na wylewnych skałach magmowych zwanych paleobazaltami, stanowiących relikt permskiej aktywności wulkanicznej na tym terenie. Agaty…to one przyciągają tutaj licznych kolekcjonerów i pasjonatów minerałów. Bastejowy zamek magnacki Tenczyn W okolicach Krzeszowic skały wylewne o charakterze potoków lawowych (paleobazalty, diabazy, porfiry) występują dosyć licznie. Są one związane ze zjawiskami wulkanicznymi które zachodziły od późnego karbonu…
-
KOPALNIA W POSĄDZY – Zapomniane dziedzictwo siarkowe
UWAGA! Wszelkie informacje zawarte na stronie służą jedynie celom dydaktycznym. Wchodzenie do sztolni grozi śmiercią. Kopalnia siarki w Posądzy zlokalizowana jest 26 km na północny-wschód od Krakowa, w kierunku Proszowic. Znajduje się ona na niewielkim wzgórzu porośniętym lasem zwanym Patrolnią. Tekst Piotra Zająca Las Patrolnia Polskie złoża siarki występują w utworach miocenu na obrzeżeniu zapadliska przedkarpackiego. Można je zaliczyć do grupy złóż monoklinalnych oraz w strukturach zrębowych. Rejon złoża w Posądzy znajduje się w płaskiej strukturze antyklinalnej, w której strefa osiowa ma przebieg NW-SE. Struktura ta obcięta jest dwoma uskokami podłużnymi zlokalizowanymi w pobliżu złoża. Wapienie siarkonośne występują w sąsiedztwie uskoku w NE (północno wschodnim) skrzydle antykliny, na głębokości od…
-
RUCZAJ. Kraków na gipsie budowany
Ruczaj jest krakowskim osiedlem w Dzielnicy VIII Dębniki, znajdującym się na południowy-zachód od centrum Miasta. Osiedle niczym nie wyróżniające się na tle pozostałych nowych krakowskich osiedli, jednak pod względem geologicznym wyjątkowe. W jego najbardziej wysuniętej części; w okolicach kampusu UJ można praktycznie bez żadnego wysiłku (niekiedy wystarczy się po prostu schylić) znaleźć ładne okazy gipsów. Gipsy „ruczajskie” Minerał ten (CaSO4 x 2H2O)(lub skała monomineralna) występuje tu w trzech odmianach: gips szablasty, gips włóknisty, alabaster. Okazy tego typu występują w iłach piętra opolskiego (Miocen – Torton) rejonu krakowskiego. Ił z szczelinami wypełnionymi kryształami gipsu Gipsy na obszarze krakowskim krystalizowały jako produkt ewaporacji w ciepłym mioceńskim morzu wypełniającym zapadlisko przedkarpackie. Ich powstanie…
