Røros Kobberverk – zabytkowa kopalnia miedzi w Norwegii

Norweskie Røros to bardzo stare miasteczko górnicze leżące w Trøndelag i wpisane na liste UNESCO.

Kopalnia Røros Kobberverk została założona w 1644 roku i działała przez 333 lat, aż do 1977 roku. Właściciele kopalni w Røros przyczynili się do znacznego wzbogacenia się Królestwa Norwegii, a spółka zarządzała najbogatszymi kopalniami w Europie.

Historia wydobycia

W 1644 r. w Kongsberg zostało wydane pozwolenie na eksploatację tunelu rudy w górze Rauhåmmåren, która leży na wschód od tego, co później stało się górskim miastem Røros. Król Christian IV wysłał królewski rozkaz, aby „… Minerałów i rudy szukać…”. Eksploatację rozpoczęto dopiero w 1645 r., jednak złoże okazało się na tyle słabej jakości, że porzucono je już po trzech miesiącach. Kolejno teren zostal wykupiony i poszukiwano nowych złoż. W Storwartz, ktore znajduje się kilka kilometrów na wschód od Røros znaleziono bogate zloża, a kopalnia Gamle Storwartz stała się jedną z najważniejszych kopalń huty miedzi. Dyrektor Røros Kobberverk, Peder Hiort (1716 – 1789) prężnie rozwijał kopalnie.

Od 1740 roku Røros Kobberverk był okresem świetności. Odkryto kolejne złoża. Wydobycie dawało obfite plony, a w kopalni na stałe pracowało około 700 osób. Do miasta przybywali ludzie z całej Skandynawii, drwale, hutnicy, robotnicy. Mimo że Røros było obszarem peryferyjnym, wyraźne były impulsy z zewnątrz, zarówno w budowaniu kopalni jak i technologii. Górskie miasteczko było pod wieloma względami „państwem w państwie”, w którym firma odpowiadała za ład i porządek , obronność, kościół, szkoła, usługi socjalne i zaopatrzenie w żywność. W 1784 r. ukończono budowę nowego kościoła w Røros. Swoją wielkością i bogatą dekoracją świadczył o rozkwicie i potędze huty miedzi.

Prace w Kopalni Røros Kobberverk w pierwszej połowie XX wieku zmierzały ku zakończeniu wydobycia. Po I wojnie światowej (1914-1918) nastąpiła kilkuletnia przerwa. Dostępne dotychczas złoża były wyeksploatowane. i kończyły się fundusze na poszukiwania nowych miejsc wydobywczych . Po licznych pismach do króla Norwegii i uzyskaniu zgód, działalność poszukiwawcza i wydobywcza została wznowiona dzięki funduszom państwowym. W 1936 roku w Olavsgruva niedaleko Storwatz odkryta została nowa lokalizacja z rudą miedzi. Podczas II wojny światowej (1940-1945) wydobycie trwało, ale działalność sprzedażowa i przetwórcza zostały na rok wstrzymane. W 1959 rozpoczęto produkcję na masową skalę dla potrzeb lotnictwa.

Wysokie ceny miedzi i cynku po raz pierwszy przyniosły dobre wyniki w latach 70., potem ceny spadły i przez kilka lat występowały duże deficyty. W 1977 r. zarząd Røros Kobberverk złożył wniosek o ogłoszenie upadłość. W ten sposób 333 lata wydobycia w Røros dobiegły końca.

Turystyka

Sporą część wyposażenia kopalni przejęło Rørosmuseet, dzięki któremu można zwiedzić z przewodnikiem dwie kopalnie: Nyberget i Olavsgruva. Wycieczka trwa godzinę i pozwala wejść 500 m w głąb góry. W Malmplassen znajduje się Smelthytta – obiekt muzealny zbudowany na miejscu spalonej w 1975 roku huty, gdzie przetapiano miedź. Obecnie można tu obejrzeć wystawę poświęconą tutejszym kopalniom.

Lokalizacja znajduje się pod adresem Lorentz Lossius Gata 45, Røros. Bilet do Oslo można kupić już za 149zl i dalej, w głąb Norwegii poruszać się możemy np. komunikacją miejską; najpierw autobusem, potem pociągiem – 50 min. Podróż z Trondheim do Røros to 2-2,5 godziny. Jest oczywiście opcja wynajęcia samochodu na 1 dzień czy też na dłuższy pobyt. Jest to jednak opcja stosunkowo droga.

Alicja Szambelan-Turek
realgarblog.com

Poznaj pozostałe wpisy na blogu REALGAR:

▪ KOPALNIA W POSĄDZY – Zapomniane dziedzictwo siarkowe
▪ PERŁY JANINY czyli o wyjątkowej kolekcji Pawła Siudy i libiąskich Skittlesach
▪ REGULICE – co wulkanizm ma do ametystów i agatów?
▪ INKLUZJE czyli o tym co w krysztale zamknięte
▪ RUDNO – O melafirach, heulandycie i agatach
▪ ODRA – Katastrofa ekologiczna, a wody kopalniane

Literatura:

▪ Dahle, H: Røros Kobberverk 1644 – 1894. Trondhjem 1894
▪ Nissen, Gunnar Brun: Røros Kobberverk 1644 – 1974. Trondheim 1976
▪ Eriksen, Knut Ritter: Aktieselskapet Røros Kobberverk. Bergverk 1975

Fraza kluczowa: roros norwegia – zabytkowa kopalnia miedzi | roros norwegia – miasteczko górnicze leżące w Trøndelag | roros norwegia – Kopalni Røros Kobberverk