Hałdy sztolni Gertraud, Großkogel

Großkogel, szczyt i zarazem dawny kompleks górniczy zlokalizowany w okolicy Brixlegg w północnym Tyrolu. Znajdują się tutaj liczne ślady po trwającej począwszy od XVI wieku eksploatacji, m.in. rud miedzi i srebra. Kierując się drogą B 171 Tiroler Straße należy skręcić w lewo za remizą strażacką na St. Gertraudi, następnie na rozwidleniu dróg trzymać się prawej strony. Lokalizacja położona jest około 150 m po przejechaniu granicy lasu.

Eksploatowano tutaj złoże barytu, które udostępniono sztolnią Gertraud (gertraudstollen). Do dnia dzisiejszego z czasów działalności przetrwały liczne pozostałości, m.in. budynki oraz hałdy. Prace zaniechano z uwagi na nieopłacalność wydobycia. Na hałdach można znaleźć minerały towarzyszące złożu barytu, takie jak tetraedryt oraz wtórne minerały miedzi. Lokalizacja jest idealnym miejscem dla pasjonatów mikrominerałów i rozmaitych rzadkości.

Hałdy Gertraudstollen miałem okazję dotychczas odwiedzać trzy-krotnie, począwszy od 2012 roku. Z roku na rok skały coraz bardziej pochłania las, a zwałowisko jest mniej widoczne. Lokalizację traktowałem zwykle jako uzupełnienie większych wypraw i przejazdem wpadałem na chwilę. Mimo to, zawsze udawało się znaleźć przynajmniej kilka dobrych okazów, co dowodzi, że przy większym zaangażowaniu, możliwe jest uzyskanie znacznie lepszych efektów. Wśród skał bez najmniejszego problemu można znaleźć masywny baryt (jeśli ktoś nie jest opatrzony, to łatwo pomylić z kwarcem, ale ciężar barytu rozwiewa wątpliwości). Warto rozbijać większe bryły barytu, często wewnątrz trafiają się nagromadzenia kryształów tetraedrytu*, a także drobne pustki wypełnione minerałami miedzi. Do tych należą m.in. (podążając za mindat i mineralienatlas.de) azuryt, malachit, devillin czy theisyt. Znane są również okazy antymonitu / stibnit i chalkostibnit, tworzące tutaj zwykle kilkumilimetrowe kryształy.

Dobra lokalizacja na szybki wypad (co najmniej), nawet z rodziną. Takie poszukiwania można połączyć z całodniową wycieczką; wyjeżdżając wyżej znajduje się Reither Kogel z malowniczymi widokami i licznymi atrakcjami dla dzieci (place zabaw itp.). Jest też opcja przejścia dawną trasą górniczą kupfererzweg (miedziana droga). Na hałdzie nie zdarzyły mi się dotychczas żadne nieprzyjemności; przypuszczam, że widok kolekcjonera minerałów nie należy tu do rzadkości. Trzeba się dobrze przyglądnąć dojeżdżając na miejsce, bo jak pisałem wyżej – jest mocno zarośnięte. Samochodem bez problemu można dojechać pod samą hałdę.

Stan na dzień 28 sierpień 2012 r.:

Stan na dzień 03 czerwiec 2016 r.:

Stan na dzień 02 sierpień 2023 r.:

* Wśród znalezionych przeze mnie okazów tetraedrytu zachodziło podejrzenie trafienia tzw. schwazytu, czyli lokalnej odmiany tetraedrytu, zawierającej w swoim składzie Hg (1.8 – 9.4 wt.%)(mindat.org). Dotychczasowe badania tego nie potwierdziły, aczkolwiek w przyszłości planuję zbadać więcej próbek celem ostatecznego rozwiania wątpliwości.

Literatura:

Peter Gstrein (2009): Der Tiroler Bergbau im 16. Jahrhundert – Mitt(h)eilungen der Gesellschaft für Salzburger Landeskunde – 149: 117 – 136.

Piotr Zając
realgarblog.com

Poznaj pozostałe blogowe wpisy z działu Wyprawy terenowe:

Kopalnia Kowala

Lokalizacja słynąca przede wszystkim z pirytu. W obrębie czarnych/szarych margli i wapieni famenu występują strefy ze zwiększoną ilością siarczków. Spotykane są powierzchnie pokryte pirytem, a także konkrecje pirytowe oraz spirytyzowana fauna. Znane są m.in. spirytyzowane amonity… ← Czytaj więcej

Kopalnia Bolechowice

Odkrywka z długą historią. Eksploatację tutejszych „marmurów” rozpoczęto najprawdopodobniej już na przełomie XVI i XVII wieku. W obrębie dewońskich wapieni obecne są liczne szczotki kalcytowe, nierzadko osiągające rozmiary… ← Czytaj więcej

Cegielnia Sławków

Wygląd sławkowskiej glinianki jest tak zachwycający, że nie można od niej oderwać oczu. Połączenie czerwonych glin sławkowskich z błękitną, lazurową wodą to istna geoturystyczna rozkosz. Wyczytałem gdzieś w internetach o „Sławkowskich Malediwach” i muszę przyznać… ← Czytaj więcej

Kamieniołom Izer Granit

Ze względów kolekcjonerskich interesujące są aplogranity, w których występują zwykle drobne żyły kwarcowe, a wraz z nimi mineralizacja kruszcowa. W obrębie granitów spotykane są również gniazda pegmatytowe z typowymi minerałami tworzącymi paragenezy w pegmatytach … ← Czytaj więcej

Kamieniołom w Wielkanocy

Duże żyły kalcytu o grubości do kilkunastu centymetrów przecinały wysokie ściany pokrywając wielogeneracyjnymi kryształami „płyty” węglanowe. W zależności od miejsca można wyróżnić mniej ciekawe mocno mleczne i zbite żyły kalcytowe, „jeżyki” o drobnych kryształach… ← Czytaj więcej

Jaworki – Bazaltowa Skałka

Z próbek które przywiozłem, po wytrawieniu kalcytowych migdałków, w znakomitej większości pęcherzyków zaobserwowałem bardzo drobne, ale (z uwagi na wysoki połysk) dobrze widoczne makroskopowo kryształy pirytu. Są one wielkości do 0,5 mm, dlatego też… ← Czytaj więcej

Dąbki

Analizując powyższą tabelę można dojść do wniosku, że sporo ciekawych minerałów można z piasku wydzielić. Niestety bez odpowiedniego sprzętu tona cierpliwości to mogłoby być za mało do tak ambitnego zadania. Na szczęście pierwszy minerał z powyższej listy – magnetyt… ← Czytaj więcej

KSS Wisła

Kwarce występujące w piaskowcach godulskich Wisły wykazują różną barwę i wykształcenie. Najbardziej cenione są tzw. „diamenty marmaroskie” czyli euhedralne (idiomorficzne), przeźroczyste i bezbarwne kryształy kwarcu o intensywnym diamentowym połysku. Połysk ten… ← Czytaj więcej

Fraza kluczowa: gertraudstollen
#gertraudstollen #brixlegg #grosskogel #bergbaugrosskogel #reitherkogel