Wiśniówka – kopalnia piaskowca kwarcytycznego

31 marca 2023 roku Grupa REALGAR została bardzo miło przyjęta przez pracowników kopalni Wiśniówka, będącej obecnie w nadzorze francuskiej spółki Eurovia S.A.
Historia eksploatacji kambryjskich piaskowców kwarcytycznych (nazywanych również kwarcytowymi, a potocznie określanych jako kwarcyty) sięga w tym rejonie lat 20-tych XX wieku. W tamtym czasie wydobycie było prowadzone z wykorzystaniem jedynie siły ludzkich mięśni, co dziś budzi wręcz podziw i niedowierzanie; tutejsze skały charakteryzują się dużą twardością i bardzo trudno je skruszyć nawet 5-kilogramowym młotem.

Oznaczenie lokalizacji. OpenStreetMap 2023

Odkrywki w rejonie Wiśniówki, 1958 rok. Fragment mapy M-34-42-A-b (Żagnańsk) – 1:25 000. Źródło: MAPSTER – Mapy archiwalne Polski i Europy Środkowej. Zgodnie z mapą, w tym czasie wyrobisko Podwiśniówki jeszcze nie istniało 

Duże zapotrzebowanie na lokalny tłuczeń napędzało jednocześnie modernizację kopalni. W latach 30-tych sprowadzono pierwsze parowozy i kruszarkę polową. Dziś na terenie kopalni eksploatacja prowadzona jest metodą strzałową z użyciem materiałów wybuchowych, a następnie wywrotkami kopalnianymi transportowana do mechanicznej kruszarki. Z początków eksploatacji złoża wydobycie oscylowało w okolicach 10 tyś ton, natomiast w 2021 roku wynosiło ono już około 800 tyś ton kopaliny. Po krótkim przeszkoleniu i rewelacyjnie przygotowanym przez sztygara wykładzie, wyruszyliśmy w głąb kamieniołomu, na „fosforanowe łowy”.

Inscenizacja wydobycia z lat 20tych XX wieku, koloryzowane 😉

Ripplemarki z dna morza kambryjskiego

Bogata mineralizacja Wiśniówki

Kopalnia Wiśniówka to ogromna gratka dla kolekcjonerów minerałów. W obrębie złoża spotkać można minerały z gromady fosforanów, takie jak Waryscyt, Metawaryscyt oraz Wavellit. Waryscyty w Wiśniówce występują najczęściej w barwie zielonej i oliwkowej, choć spotykane są też odmiany białe, brązowe lub czarne. Spotykany jest głównie w postaci groniastych skupień.

Sferolityczne skupienia Waryscytu o białej barwie

Kuliste agregaty Waryscytu o rzadko spotykanej, intensywnie czarnej barwie

Waryscyt z Wiśniówki, najlepszy w swojej klasie. Groniaste skupienia o wyjątkowo intensywnej, zielonej barwie. Kol. P. Siuda

Na fosforanach lista minerałów obecnych w kwarcytach się nie kończy. W druzach i spękaniach występują wielobarwne kwarce (od idealnie czystych, poprzez zabarwione: żółte, brunatne lub wręcz czarne), których barwa wynika z pokrycia powierzchni kryształów warstewką limonitową, hematytową lub innymi minerałami zawierającymi żelazo. Inną ciekawostką mineralogiczną, licznie spotykaną w Wiśniówce jest tak zwany „Turgit”, czyli tęczowo iryzujące tlenki i wodorotlenki żelaza. W obrębie kwarcytów spotykane są również minerały takie jak: Hematyt, Goethyt, Limonit, Piryt, rzadziej Baryt, Bornit i Chalkopiryt.

Szczotki kwarcowe z Wiśniówki. Kryształy powleczone tlenkami żelaza

Dokładne namiary na kopalnię Wiśniówka Wielka znajdziecie w karcie lokalizacji w aplikacji Daj Kamienia w mapach ➡ „Minerały – lokalizacje występowania”:

Karol Parkita
realgarblog.com

Poznaj pozostałe wpisy na blogu z działu Wyprawy terenowe:

Kopalnia Kowala

Lokalizacja słynąca przede wszystkim z pirytu. W obrębie czarnych/szarych margli i wapieni famenu występują strefy ze zwiększoną ilością siarczków. Spotykane są powierzchnie pokryte pirytem, a także konkrecje pirytowe oraz spirytyzowana fauna. Znane są m.in. spirytyzowane amonity… ← Czytaj więcej

Kopalnia Bolechowice

Odkrywka z długą historią. Eksploatację tutejszych „marmurów” rozpoczęto najprawdopodobniej już na przełomie XVI i XVII wieku. W obrębie dewońskich wapieni obecne są liczne szczotki kalcytowe, nierzadko osiągające rozmiary… ← Czytaj więcej

Cegielnia Sławków

Wygląd sławkowskiej glinianki jest tak zachwycający, że nie można od niej oderwać oczu. Połączenie czerwonych glin sławkowskich z błękitną, lazurową wodą to istna geoturystyczna rozkosz. Wyczytałem gdzieś w internetach o „Sławkowskich Malediwach” i muszę przyznać… ← Czytaj więcej

Kamieniołom Izer Granit

Ze względów kolekcjonerskich interesujące są aplogranity, w których występują zwykle drobne żyły kwarcowe, a wraz z nimi mineralizacja kruszcowa. W obrębie granitów spotykane są również gniazda pegmatytowe z typowymi minerałami tworzącymi paragenezy w pegmatytach … ← Czytaj więcej

Kamieniołom w Wielkanocy

Duże żyły kalcytu o grubości do kilkunastu centymetrów przecinały wysokie ściany pokrywając wielogeneracyjnymi kryształami „płyty” węglanowe. W zależności od miejsca można wyróżnić mniej ciekawe mocno mleczne i zbite żyły kalcytowe, „jeżyki” o drobnych kryształach… ← Czytaj więcej

Jaworki – Bazaltowa Skałka

Z próbek które przywiozłem, po wytrawieniu kalcytowych migdałków, w znakomitej większości pęcherzyków zaobserwowałem bardzo drobne, ale (z uwagi na wysoki połysk) dobrze widoczne makroskopowo kryształy pirytu. Są one wielkości do 0,5 mm, dlatego też na fotografiach… ← Czytaj więcej

Dąbki

Analizując powyższą tabelę można dojść do wniosku, że sporo ciekawych minerałów można z piasku wydzielić. Niestety bez odpowiedniego sprzętu tona cierpliwości to mogłoby być za mało do tak ambitnego zadania. Na szczęście pierwszy minerał z powyższej listy – magnetyt… ← Czytaj więcej

KSS Wisła

Kwarce występujące w piaskowcach godulskich Wisły wykazują różną barwę i wykształcenie. Najbardziej cenione są tzw. „diamenty marmaroskie” czyli euhedralne (idiomorficzne), przeźroczyste i bezbarwne kryształy kwarcu o intensywnym diamentowym połysku. Połysk ten… ← Czytaj więcej

Fraza kluczowa: kopalnia wiśniówka – kwarcyt kambryjski | kopalnia wiśniówka – eurovia
#kopalniawiśniówka #wiśniówkaminerały #waryscyt #wavellit #variscite