VARISCITE – Minerał Waryscyt

Waryscyt, Variscit (eng. Variscite, ros. Варисцит) to rzadki fosforan, uwodniony fosforan glinu o wzorze Al(PO₄) x 2H₂O.

Waryscyt
Poch.: Kam. Wiśniówka Wielka, Świętokrzyskie, Polska
Okaz prezentowany na wystawie „Minerały Polski” podczas Sudeckiego Festiwalu Minerałów 2018. Kol. Tomasz Praszkier

Nazwa Variscit pochodzi od dawnej krainy Variscia (aktualnie Vogtland w Niemczech), gdzie został po raz pierwszy opisany przez mineraloga Johanna Augusta Friedricha Breithaupta (rok 1837). Ten sam minerał w roku 1834 określono jako Utahlit (od Utah w USA). Aktualnie ta nazwa odnosi się do ozdobnych odmian waryscytu. Podobnie odmienną nazwą określa się odmianę Waryscytu bogatą w żelazo – Redondyt. W polskim nazewnictwie, Variscit potocznie funkcjonuje jako Waryscyt. Nie jest to jednak nazwa w pełni poprawna i mimo dużej popularności, często była negowana przez środowiska naukowe.

Waryscyt, Frondelit i Kidwellit
Poch.: Eduardo claim, Conselheiro Pena, Minas Gerais, Brazylia.
Kuliste agregaty czerwonego waryscytu wypełniające szczeliny w czarnym goethytowym matrixie. W okazie widoczne również sferolityczne skupienia frondelitu z zielonymi mikro-kryształami kidwellitu, a także pojedynczy kryształ autunitu o żółtej barwie. Wym. 45 mm x 32 mm x 25 mm. Kolekcja i fotografia: Bartlomiej Kajdas

W. najczęściej występuje w skupieniach masywnych, sferolitycznych, promienistych, włóknistych, nerkowatych, naciekowych. Rzadko występuje w postaci kryształów, które są izometryczne, krótkosłupkowe, słupkowate, igiełkowe, tabliczkowe. Bywa biały, jasnoszary, zielony, błękitny, brązowy itd., często przyjmując bardzo intensywne barwy. Może być również bezbarwny. Jest przezroczysty do przeświecającego. Posiada białą rysę i szklisty, tłusty lub matowy połysk. Charakteryzuje się twardością około 4-5 w skali Mohsa, oraz gęstością rzędu 2.57 g/cm³. Przełam muszlowy lub zadziorowaty, oraz jednokierunkowa, wyraźna łupliwość. W świetle ultrafioletowym wykazuje zieloną fluorescencję.

Waryscyt
Poch.: Wiśniówka, Świętokrzyskie, Polska
Kol. Piotr Zając

W. najczęściej wypełnia szczeliny, spękania i próżnie, oraz tworzy druzy głównie w łupkach krzemionkowych, kwarcytach i szarogłazach. Stanowi produkt procesów hydrotermalnych i egzogenicznych niskich temperatur. Powstaje w wyniku oddziaływania roztworów zawierających fosforany na skały bogate w glin.

Waryscyt z Wiśniówki
Okaz prezentowany na wystawie „Minerały Polski” na Giełdzie MGBiM w listopadzie 2014 roku w Krakowie

Współwystępuje z Wavellitem, Metawaryscytem, Kwarcem, Goethytem, Wardytem. Tworzy kryształy mieszane (roztwór stały) ze Strengitem. Posiada znaczenie kolekcjonerskie, jubilerskie i naukowe.

Waryscyt
Poch.: Kam. Wiśniówka Wielka, Świętokrzyskie, Polska 
Okaz prezentowany na XVII Lwóweckim Lecie Agatowym. Kol. M. Ladra. 

Najpiękniejsze okazy Waryscytu znane są z USA (Utah, Mercur, Lewiston, Fairfield, Ely), Australii (Dayboro, Queensland), Austrii (Brandberg), Boliwii (Posoconi, Huanuni), Niemiec i Czech. W Polsce występuje w skałach paleozoicznych okolic Kielc.

Waryscyt w świetle dziennym (po lewej) i w świetle UV (po prawej)

Piotr Zając
realgarblog.com

Poznaj pozostałe wpisy na blogu REALGAR:

▪ HAŁDA SZARLOTA. „Śląski wulkan” minerałów
▪ KOPALNIA W POSĄDZY – Zapomniane dziedzictwo siarkowe
▪ PERŁY JANINY czyli o wyjątkowej kolekcji Pawła Siudy i libiąskich Skittlesach
▪ REGULICE – co wulkanizm ma do ametystów i agatów?
▪ INKLUZJE czyli o tym co w krysztale zamknięte
▪ RUDNO – O melafirach, heulandycie i agatach
▪ ODRA – Katastrofa ekologiczna, a wody kopalniane

Fraza kluczowa: variscite – mineral from Wiśniówka | variscite – mineral from Eduardo Claim