DUBIE - kopalnia dolomitu

KOPALNIA DOLOMITU DUBIE – LAFARGE — karta lokalizacji. Stan na wrzesień 2017 roku.
Dubie, Dębnik, Krzeszowice, Małopolskie, Polska
Relacje z wypraw terenowych; #Realgarwterenie czyli „terenowy sneak a peek”.

Przed wejściem trzeba mieć fotkę

Widok na odkrywkę od południowej strony

Kamieniołom, a właściwie Kopalnia dolomitu zlokalizowana jest na wschodnim stoku Łysej Góry (419 m n.p.m.) w miejscowości Dubie. Eksploatowany jest tutaj wcześniej już przeze mnie wspomniany dolomit ze Zbrzy, czyli środkowo-dewońska (żywet), drobnokrystaliczna, silnie bitumiczna skała o ciemnej barwie. Dolomit to jednak nie wszystko, ponieważ w jego obrębie lokalnie odsłaniają się również niewielkie żyłki porfirowe, andezytowe i trachitowe.
Kamieniołom w Dubiu jest wyrobiskiem o charakterze stokowym, wielopoziomowym o wymiarach rzędu 500X400 m i wysokości ścian ponad 100 m (Radwanek-Bąk, et al. 2009).

Marmury, dolomity, co jeszcze?

Do Dubia nie przyjechaliśmy wyłącznie podziwiać okazałe wyrobisko i zapoznawać się z geologią regionu. Naszym celem prócz zebrania materiałów do niniejszego wpisu były również ciekawe minerały tu występujące. Jak podaje źródło*, możemy tutaj natrafić na: serpentyny (Lizardyt, Chryzotyl), Brucyt, Peryklaz, Magnezyt, Kalcyt, Dolomit oraz rzadkości mineralogiczne jak np.: żelazisty Sepiolit. W płytkach cienkich skał z Dubia rozpoznano również Spinele, Andradyty, Magnetyt czy Syderyt.

Tablica geoturystyczna po południowej stronie wyrobiska

Podobnie jak we wschodniej części łomu karmelitów, tak samo i w Dubiu wyraźnie zaznaczył się wpływ lakkolitowej intruzji porfirowej na tutejsze skały. Na kontakcie, w wyniku metamorfizmu termicznego przy doprowadzeniu krzemionki minerały ilaste zostały przeobrażone w zielone serpentyny z grupy Lizardytu oraz jasnozielone Chryzotyle.

Zaburzenia warstw w dolnej części kamieniołomu

Marmur brucytowy

Lizardyt z Dubia

Lizardyt jest minerałem z gromady krzemianów należącym do grupy serpentynów. W Dubiu jest on najczęściej związany z brekcjami, gdzie spoiwo ilaste w wyniku procesów termicznych zastąpione zostało przez minerały serpentynowe. L. tworzy masywne, zbite skupienia o zielnej lub brązowej barwie. Posiada tłusty połysk, niewielką twardość rzędu 2,5 w skali Mohsa oraz gęstość 2,44–2,62 g/cm³.
Okazy z Dubia (szczególnie brekcje o atrakcyjnych barwach), w postaci polerowanych zgładów stanowią ceniony materiał kolekcjonerski.

Główny cel naszej wyprawy – Lizardyt

Podczas tej wyprawy udało się zebrać spore ilości ładnych okazów do kolekcji. Znakomita większość z przywiezionych próbek brekcji trafiła na cięcie i na razie czekają na swoją kolej do poleru. Jak już zostaną ukończone to pochwalę się fotografiami w aktualizacji wpisu.

No i to jest to!

Na całe szczęście minerały grupy serpentynu to nie jedyny pozytywny aspekt który nas spotkał tego dnia. Wpadł nam bowiem w ręce potężny blok dolomitu (skała) z licznymi pustkami wypełnionymi przez Dolomit (minerał) o intensywnie czerwonej barwie. Dodatkowym atutem był fakt, że w niektórych pustkach, na kryształach dolomitu tkwiły ładnie wykształcone romboedryczne kryształy Kalcytu o przyjemnej, kontrastowej w stosunku do dolomitu barwie.

Z tego jednego bloku uzyskaliśmy wiele świetnych okazów

Trochę natłuczonego gruzu

Środkowo-dewońska skała dolomitowa z pustkami wypełnionymi przed Dolomit i Kalcyt. Wściekle różowe paznokcie świetnie komponują się z dolomitem

Zbliżenie na kryształy Kalcytu

Poniżej zamieszczam kilka fotografii co ciekawszego „gruzu” z tego miejsca. Były robione w różnych miejscach kopalni, dlatego też widoczne są na nich różnice w oświetleniu.
Przywiezione tego dnia okazy zasiliły nasze kolekcje o materiał z Dubia jakiego wcześniej nam brakowało. Nie jest to jednak koniec tematu, bo z czasem liczę na zdobycie pełnego asortymentu minerałów z tej lokalizacji 🙂

* Łodziński M., 1998 – Ciekawe miejsca: Dubie. Otoczak nr 1 (13), s. 3–5

Autor wpisu: Piotr Zając
Towarzysze przygód: Mariola Zając, Ania Andruchowicz

Poznaj pozostałe wpisy na blogu REALGAR:

▪ HAŁDA SZARLOTA. „Śląski wulkan” minerałów
▪ KOPALNIA W POSĄDZY – Zapomniane dziedzictwo siarkowe
▪ PERŁY JANINY czyli o wyjątkowej kolekcji Pawła Siudy i libiąskich Skittlesach
▪ REGULICE – co wulkanizm ma do ametystów i agatów?
▪ INKLUZJE czyli o tym co w krysztale zamknięte
▪ RUDNO – O melafirach, heulandycie i agatach
▪ ODRA – Katastrofa ekologiczna, a wody kopalniane

▪ Górecki J., Sermet E., 2007. Przeszłość i przyszłość Łomu Karmelickiego w Dębniku. WUG: bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie, 20-21
▪ Łodziński M., 1998 – Ciekawe miejsca: Dubie. Otoczak nr 1 (13), s. 3–5
▪ Radwanek-Bąk, B., et al., 2009. Georóżnorodność i atrakcje geoturystyczne województwa małopolskiego. Wydawnictwo Kartograficzne „Compass”, Kraków
▪ Wardzyński M., 2014. Marmur i kamień w zespole eremu kamedułów w Pożajściu: analiza historyczno-materiałoznawcza i problematyka artystyczna. Pažaislio vienuolyno 350 metų istorija, 197-268
▪ crfop.gdos.gov.pl