Kamieniołom w Wielkanocy
Zazwyczaj opisujemy miejsca gdzie warto się udać w poszukiwaniu minerałów. Dziś pokażę Wam jedną z lokalizacji historycznych, gdzie występowały fajne kalcyty i skamieniałości. Schowane w dole, niedostępne dla oczu, z nieco burzliwą historią i smutnym zakończeniem. Zapraszam.
KAMIENIOŁOM W WIELKANOCY — karta lokalizacji.
Wielkanoc, Powiat Miechowski, Małopolskie, Polska
Relacje z wypraw terenowych; #Realgarwterenie
Oznaczenie lokalizacji. OpenStreetMap 2022
Wielkanoc. Rok 1965. Fragment mapy topograficznej Polski – 1:10 000.
Źródło: geoportal.gov.pl – dane archiwalne / mapy topograficzne
Wielkanoc to wieś w Małopolsce, w gminie Gołcza, powiecie Miechowskim. Geneza nazwy jest niejednoznaczna, z jednej strony istnieje opowieść o bitwie rozegranej właśnie w Wielkanoc, inna o pochodnej nazwiska właściciela. Spór jest nierozstrzygnięty, a pomysłów o wiele więcej. Pewne jest natomiast, że pierwsza wzmianka o Wielkanocy pochodzi z rejestru sądowego z roku 1382, przedmiotem którego była kradzież krowy. Dziś jest to spokojna wieś, o której raz w roku jest zawsze głośno. W Wielkanoc przyjeżdża telewizja, a wielki tydzień obchodzi się tu szczególnie. Jest też „uzdrawiające” źródełko, ale jak ze wszystkimi tego typu wierzeniami byłbym ostrożny 😉
W Wielkanocy znajduje się nieczynny już kamieniołom wapieni jurajskich i kredowych, o powierzchni ok 70000 m2. Cytując portal Geotyda.pl:
Świadkowie historii. Pozostawione elementy wyposażenia kamieniołomu
Przy okazji polecam portal Geotyda.pl w celu uzupełnienia wiedzy o wielu lokalizacjach. Wszystko napisane bardzo solidnie i przejrzyście. Wracając do tematu kamieniołomu, eksploatacja nie była łatwa. Na prace strzałowe narzekało wielu mieszkańców, ponieważ kamieniołom jest ulokowany bardzo blisko zabudowań. W pewnym momencie prace doszły do miejsca, gdzie musiały zostać wstrzymane i działalność zawieszona. Teren odkupiła firma nie zajmująca się wydobyciem. Z roku na rok niektóre miejsca zaczynały się osuwać, zarastać i niszczeć. Na teren można było wejść po uzgodnieniu z pracownikami pod warunkiem, że nie podchodziło się do ścian. Niestety jak to w życiu bywa, tak i w Wielkanocy czynnik ludzki sprawił, że ten stan się zmienił. Tym razem nie była to jednak wina poszukiwaczy, a młodzieży szukającej rozrywki. Z uzyskanych informacji wiadomo, że na terenie kamieniołomu zostały zniszczone sprzęty, wybite szyby w starych pojazdach itp. Po tym zdarzeniu teren został zamknięty, z brakiem możliwości wejścia. Szkoda, bo miejsce było przyjemne. W późniejszym czasie kamieniołom został wystawiony ponownie na sprzedaż za 2 mln złotych. Z niepotwierdzonych informacji wynika, że wysokie na 30 m ściany znalazły nowego nabywcę, jednak obecnie teren jest nadal zamknięty. Być może przyjdą dla niego lepsze czasy jak chociażby w kamieniołomie w Ulinie Wielkiej, gdzie teren zostanie przekształcony w Centrum Rekreacji.
Jak wspomniano w kamieniołomie w Wielkanocy można było znaleźć liczne skamieniałości, w latach świetności miejsce było odwiedzane przez paleontologów, studentów, geologów. Znane są amonity sporych rozmiarów. Z minerałów znane są głównie kalcyty. Duże żyły o grubości do kilkunastu centymetrów przecinały wysokie ściany pokrywając wielogeneracyjnymi kryształami „płyty” węglanowe. W zależności od miejsca można wyróżnić mniej ciekawe mocno mleczne i zbite żyły kalcytowe, „jeżyki” o drobnych kryształach z dobrym połyskiem, a także większe pojedyncze kryształy i małe zrosty bardziej przypominające te z Olkusza, jednak zazwyczaj na podstawie kalcytowej. Zdarzały się też czyste, przejrzyste kryształy w pustkach wapiennych, a także skamieniałości wypełnione kalcytem. Prócz węglanu wapnia można znaleźć dobrze widoczne gołym okiem tlenki manganu, a w jednej z wyższych stref ściany południowo wschodniej można było znaleźć bardzo drobne kryształy kwarcu, prawdopodobnie w resztkach skamieniałych gąbek. Większość materiału już kilka lat temu była mocno zwietrzała i rozpadała się. Wbrew pozorom pomimo łatwej dostępności do żył, o okazy nadające się do kolekcji było dość trudno. Obecnie ciężko ocenić stan materiału, przez brak dostępu.
Szczotka kalcytowa z kam. w Wielkanocy. Wym. ok 13 x 8 x 4 cm. kol. Marek Kacza.
Kalcyt z kamieniołomu w Wielkanocy. Kol. P. Zając
Kalcyt z kam. w Wielkanocy. Kol. P. Zając
Kryształ kalcytu Kol. Janusz Kucharski
Szczotka kalcytowa z kam. w Wielkanocy kol. Marek Kacza, wielkość 13 cm
Różne formy kalcytu znalezione w kamieniołomie
Dajcie znać w komentarzach, czy podobają Wam się teksty o takich „zapomnianych” lokalizacjach. Jeśli tak czekają ciekawostki z takich miejsc jak wspomniana Ulina Wielka, Rzeżuśnia i wiele innych miejsc w województwie małopolskim. Do zobaczenia w terenie i samych owocnych poszukiwań życzy Grupa REALGAR.
Tomasz Zyguła
realgarblog.com
Poznaj więcej wpisów na blogu REALGAR:
Zobacz również
SANOK. W poszukiwaniu rud manganu
SWOSZOWICE – Śladami górnictwa siarkowego
