-
CZANTORIA – Ustroń Poniwiec
Sto lat temu w dolinie potoku Poniwiec rozpoczęto eksploatację piaskowca godulskiego. Materiał ten wykorzystywany był do budowy dróg, szlaków kolejowych oraz wytwarzano z niego kostkę brukową i krawężniki. Największy z tutejszych zakładów – Czantoria działał najdłużej, począwszy od dwudziestolecia międzywojennego, aż do roku 1976. Kamieniołom zlokalizowany jest na północnym zboczu góry Kończyn będącą częścią masywu Czantorii. Widok na południową ścianę kamieniołomu Czantoria Skarb ukryty w ustrońskim lesie… Do kamieniołomu wybraliśmy się rodzinnie w trakcie majowego urlopu. Wyjątkowo nieprzygotowani w teren, bez wcześniejszego rozeznania. Szybki rzut okiem na mapę i do celu. Główny plan dnia zakładał zdobycie Wielkiej Czantorii, chociaż finalnie pogoda zmusiła nas do późniejszego skorygowania naszych zamiarów. W każdym…
-
Basen sedymentacyjny
Basen sedymentacyjny (eng. sedimentary basin) jest strukturalną depresją skorupy ziemskiej (zwykle o reliefie >1) stanowiącą dla geologów tzw. „podłoże ekonomiczne”. Jest miejscem intensywnej sedymentacji osadów – gromadzenia się luźnych utworów (utworzonych przez procesy wietrzenia i erozji) w wyniku transportu przez wodę płynącą, wiatr czy lodowiec. Nauka zajmująca się badaniem basenów sedymentacyjnych (procesy sedymentacyjne, budowa osadów, środowisko sedymentacji) to sedymentologia. Baseny sedymentacyjne tworzą się na krawędziach i w obrębie płyt w wyniku tektoniki kier (płyt) kontynentalnych. Powstają w konsekwencji tektonicznego cyklu Wilsona – cyklu superkontynentalnego (powstawanie/zamykanie oceanu). Są również produktem czterech głównych procesów subsydencji tektonicznej. Podłożem (podścieleniem) bs. najczęściej są skały krystaliczne, czyli tzw. fundament krystaliczny. Dominujące procesy subsydencji tektonicznej (pogłębiania…
