PERŁY JANINY czyli o wyjątkowej kolekcji Pawła Siudy i libiąskich Skittlesach

Kopalnia Janina to działająca od 1907 roku kopalnia węgla kamiennego znajdująca się w Libiążu, w województwie małopolskim, we wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Zakład należy do spółki TAURON Wydobycie S.A.

Kopalnia Węgla Kamiennego Janina nocą. Widok od strony Moczydła. 2013 rok

Jest to kopalnia o największych zasobach operatywnych węgla kamiennego w Polsce. Szacuje się ilość około 2,1 mld ton węgla w złożach, co przy obecnie zaplanowanym poziomie eksploatacji, aspektach ekonomicznych i skomplikowanej budowie geologicznej powinno pozwolić na funkcjonowanie zakładu jeszcze przez około 60-70 lat. Równocześnie Janina planowana jest jako jedna z ostatnich, najpóźniej przeznaczonych do likwidacji polskich kopalń węgla energetycznego. Obecnie ilość zatrudnionych na zakładzie to około 2300 osób. Janina funkcjonuje na obszarze górniczym o powierzchni 81,13 km², a wydobycie jest prowadzone w trzech rejonach wydobywczych i obejmuje eksploatacje pokładów 119/2, 203/3 oraz 207. Zakład posiada system odwadniania wyposażony w rezerwę pomp i wyrobisk wodnych z powodu napływu wód dołowych do wyrobisk podziemnych (ok.19 m³ wody/min). Eksploatowany węgiel pochodzi z Produktywnych Warstw Węglonośnych zalegających na głębokości do 1000 m. Reprezentowany jest przez westfal C i D warstw libiąskich i łaziskich oraz górną część formacji orzeskich. Janina dostarcza na rynek węgiel kamienny typu 31.1 i 31.2 o średniej zaw. popiołu max. do 14,85% (207) i średniej zaw. siarki max. do 2,33% (119/2).

Mapa lokalizacyjna z oznaczeniem KWK Janina. OpenStreetMap

Powyższy tekst może stanowić opis jakiejkolwiek kopalni węgla kamiennego w Polsce, jednak jest w Janinie coś, co nas bardzo zainteresowało. Po raz pierwszy kopalnia przykuła uwagę kolekcjonerów w styczniu 2020 roku, gdy znany libiąski pasjonat lokalnej historii i przyrody Paweł Siuda zaprezentował na fejsbukowej grupie MINERAŁY STAREJ KAMIENICY I NIE TYLKO okazy swoich pereł jaskiniowych (nazywanych przez niektórych również perłami kopalnianymi). Poniżej znajdziecie relację z tego odkrycia bezpośrednio od Pawła:

Spąg wyrobiska wyłożony setkami drobnych, kilkucentymetrowych pereł

Perły tworzące się w niewielkiej misie martwicowej

.
Perły jaskiniowe są pizoidami, czyli zwykle niewielkimi (>2 mm) ziarnami węglanu wapnia o koncentrycznej budowie. Jest to forma krasu podziemnego, wskutek reakcji chemicznych tworząca się w wypełnionych poruszającą się wodą zagłębieniach (tzw. misach). Wnętrze perły stanowi jej jądro, będące ośrodkiem koncentracji na którym narastają kolejne warstwy węglanu wapnia. Jądrem może być jakikolwiek materiał na którym możliwe jest nagromadzenie się węglanu wapnia. Sam proces tworzenia się pereł jest stosunkowo krótki. Znane są chociażby perły z podziemi wałbrzyskiego Zamku Książ, gdzie w drążonych podczas II wojny światowej korytarzach utworzyły się niecki wraz z licznymi perłami jaskiniowymi.
Materiał skalny z Janiny został przebadany, potwierdzając tym samym, że koncentryczne warstwy w libiąskich perłach stanowi kalcyt.

Schematyczny przekrój przez libiąską perłę jaskiniową. Rysunek: M. Kaczmarczyk

Zebrane perły po oczyszczeniu

Paweł Siuda urodził się w 1971 roku. Minerały kolekcjonuje dopiero od kilku lat, ale już udało mu się zebrać sporą kolekcję okazów z różnych krajów. Jednymi z jego ulubionych są lokalne minerały, m.in. pochodzące z Libiąża (kamieniołom Libiąż czy KWK Janina) oraz z rejonu Krzeszowic (Rudno, Regulice). Również Pawłowi zawdzięczamy w naszych kolekcjach okazy brucytu z kam. Dubie – jedyne trafienie tego minerału w ostatnich latach.

Paweł Siuda w terenie

Prócz minerałów Paweł ma wiele innych zainteresowań, m.in. udziela się społecznie, jest miłośnikiem przyrody oraz walczy o wstrzymanie wycinki drzew w swojej okolicy. Bierze również udział w różnych inicjatywach, a także często promuje przyjazne akcje wobec zwierząt. Pasjonuje go lokalna historia.

Przykładowa gablotka z perłami jaskiniowymi z KWK Janina w kol. Pawła Siudy

Jedna z największych znalezionych pereł

Kolekcja Pawła Siudy zachwyca różnorodnością oraz formą zaprezentowania

Pozostała część zbiorów Pawła mieści się między innymi w gablotach, ale o tym w kolejnej części… 😉

Tomasz Zyguła i Piotr Zając
Serdecznie dziękujemy p. Pawłowi Siuda za współpracę i pomoc w realizacji wpisu
realgarblog.com

Poznaj więcej ciekawych wpisów na blogu REALGAR:

UZBORNIA I MUROWIANKA. Bocheńskie wspomnienie o gipsie. Autor: Mariusz Jodłowski

Bochnia słynie z kopalni soli, ale znajdą się też tacy, którzy wspomną o gipsie, a raczej dawnym gipsołomie. Tak, istniała taka kopalnia, lecz nawet wśród mieszkańców pamięć o niej zanika. W latach 30. XIX w. w zachodnim zboczu… ← Czytaj więcej

Siarkowe piekło Gór Kelimeńskich. Autor: Radosław Mółka

Skupienia siarki rodzimej, możliwe ciągle do zaobserwowania w ścianach dochodzą do 25 -30 cm i są mocno rozproszone. To skupiska drobno- oraz grubokrystalicznej siarki bez wyraźnie uformowanych, własno kształtnych kryształów. Na poziomach IV-VI, w zachodniej… ← Czytaj więcej

Poszukiwania minerałów na stepach środkowego Kazachstanu. Cz. 1. Autor: Dr inż. Marek Łodziński

Jak wydobyć okazy minerałów w terenie? Do tego celu woziliśmy ze sobą piłę do skał wraz z generatorem, cały zestaw łomów, młotków i dłut. Warto podkreślić że geologii i specyfiki poszukiwań trzeba się nauczyć w terenie… ← Czytaj więcej

Literatura:

• Raport ekspercki na temat złóż i aktywów wydobywczych będących w posiadaniu TAURON POLSKA ENERGIA S.A. 12 kwiecień 2010, str. Z-83 – Z-85
• https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/184601-tauron-wydobycie-zakonczy-budowe-poziomu-800-metrow-w-kopalni-janina-w-trzecim-kwartale-2021-roku

#kwkjanina  #perłyjaniny #kopalniajanina #perłylibiąż #minerałylibiąż #tauronwydobycie #perłyjaskiniowe #perłykopalniane #pizoidy #formykrasu #węgieljaniny

Fraza kluczowa: Kopalnia Janina – perły jaskiniowe | Kopalnia Janina – największe zasoby operatywne węgla kamiennego w Polsce | Kopalnia Janina – libiąskie Skittlesy