-
REALGAR w projekcie PLLuM. Aktualności 2025
W ostatnich dniach zrobiło się głośno o projekcie PLLuM – polskim, otwartym modelu językowym, stworzonym specjalnie na potrzeby polskich użytkowników. Jest to z pewnością duża nowość w naszym Kraju, ale…co to ma wspólnego z geologią? Wybrane teksty z bloga REALGAR zostały wykorzystane do treningu modelu PLLuM. Blog REALGAR od zawsze pisany jest przez ludzi, korzystając wyłącznie z naszych umiejętności, wiedzy i pasji. Z popularnych w ostatnich latach chatów korzystamy tylko na zasadzie korekty błędów czy sprawdzenia stylistyki, pracując na już przygotowanym przez nas tekście. Jest to bardzo pilnowane (Redaktor naczelny nad tym czuwa 😉 ), by treści zamieszczane na blogu były pracą ludzi, a nie wytworem AI. Trzeba jednak pamiętać,…
-
REALGAR W TVN24. Aktualności 2025
Być może zdarzyło wam się przecierać oczy ze zdumienia, oglądając wczoraj telewizję. Ja do teraz tak mam 🙂 Wczoraj o 17:30 w programie „Dzień na świecie” na antenie TVN24 poproszono mnie, by opowiedzieć o metalach ziem rzadkich i minerałach Ukrainy…i zrobiłem to! Byliśmy już w radiu, byliśmy w telewizji…co się jeszcze może zdarzyć?
-
RZADKIE I NIEZBĘDNE. O zastosowaniach niektórych metali ziem rzadkich
Trzy literki kształtujące naszą rzeczywistości: REE – Metale ziem rzadkich są kluczowe w nowoczesnych technologiach. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy, jak często z nich korzystamy i jak wyglądałby bez nich nasz świat. Rozwój technologii z zastosowaniem REE, który rozpoczął się od lat 60 XX wieku, przyczynił się do zwiększenia efektywności, oraz poprawy jakości naszego życia. Od tego czasu metale ziem rzadkich stanowią motor w rozwoju społeczeństw i gospodarek państw. Można tutaj chociażby przytoczyć słowa Prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa, który w ostatnich dniach odniósł się do surowców Ukrainy: Wniosek nasuwa się jeden. Kto nimi dysponuje, oraz ma kontrolę nad wydobyciem metali ziem rzadkich, ma władzę i dyktuje warunki. Metale…
-
Geologiczny parawaning – sposób na brak sąsiadów. GEOLOGICZNE TIPSY
Budujecie domek na działce, na łonie natury z dala od zgiełku miasta i jednocześnie nie chcielibyście mieć w okolicy sąsiadów? A może jakichkolwiek innych budynków, które zaburzałyby wam krajobraz otoczenia? To będzie zatem wpis dla Was. Na początek objaśnię na czym polega metoda na przykładzie poniższego rysunku. Załóżmy, że mamy już swoje wymarzone „M” i zapowiada się, że dookoła naszej działki ma powstać inna zabudowa np. bloki mieszkalne lub cokolwiek co nam nie odpowiada. W takiej sytuacji w sukurs przychodzi nam coś najmniej spodziewanego – ustawy Prawo geologiczne i górnicze i Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z art. 125 ust. 1 Poś: Ust. 2 tego artykułu wskazuje natomiast, że zasady ochrony…
-
Magnetyt w bakteriach magnetotaktycznych MTB
Magnetyt to znany ze swoich właściwości magnetycznych, szeroko rozpowszechniony minerał z grupy spineli. Tworzy kryształy przyjmujące postać ośmiościanu lub rzadziej dwunastościanu rombowego czy sześcianu. Jest spotykany w skałach magmowych, osadowych i metamorficznych. Bywa wykorzystywany na potrzeby hutnictwa, jako najbogatsza ruda żelaza, ma znaczenie kolekcjonerskie, a także…buduje organelle bakterii magnetotaktycznych ??? Bakterie magnetotaktyczne MTB (magnetotactic bacteria), to grupa bakterii potocznie określanych jako naturalne kompasy. Układają się one wzdłuż linii pola magnetycznego Ziemi, co jest spowodowane przez ich organelle – magnetosomy. Są to otoczone błoną, ułożone obok siebie i tworzące tzw. łańcuch, kryształy magnetytu (lub izostrukturalnego z magnetytem greigitu), dzięki którym MTB orientują się w środowisku. By móc to osiągnąć bakteria musi…
-
ZALEW NOWOHUCKI. Spojrzenie mieszkańca, geologa
Jeśli spytać mieszkańca Nowej Huty o wybranie jednego szczególnego miejsca, gdzie można pospacerować, wypocząć czy uprawiać sporty, to z całą pewnością padnie na to miejsce. Popularny, codziennie odwiedzany, bez względu na porę roku, Zalew nowohucki, czyli sztuczny zbiornik wodny znajdujący się w XVI Dzielnicy Krakowa – Bieńczycach. Zdecydowanie jeden z najważniejszych punktów na mapie Nowej Huty. Przeglądając przygotowane na blogu szkice, przypomniałem sobie o wpisie, który poczyniłem lata temu na moim blogu dotyczącym Nowej Huty i jej mieszkańców. Był to jeden z moich ulubionych tekstów tam opublikowanych i, mimo tego, że od 2018 roku strona nie istnieje, mając pewien sentyment do tego wpisu, postanowiłem go reaktywować. Reaktywacja znaczy w tym…
-
HENRYK ARCTOWSKI. W ŚWIECIE MYŚLI. Aktualności 2025
Chcę pojechać na Antarktykę! Ta myśl pojawiła się w mojej głowie po wczorajszym – 25 stycznia 2025 roku – spotkaniu w ING PAN w Krakowie. Było to wydarzenie autorskie poświęcone książce „Henryk Arctowski. W świecie myśli” autorstwa Dagmary Bożek – polarniczki, pisarki, dwukrotnej uczestniczki wypraw na stację badawczą – oraz Katarzyny Dąbkowskiej, reżyserki i polarniczki, znanej między innymi z filmów „Między światami”, „Niebo bez gwiazd” i „Bieg Kukuczki”. Książki biograficzne nigdy nie miały pierwszego miejsca w mojej biblioteczce. Na moje półki trafiają zwykle ściśle geologiczne tytuły. Biografia Arctowskiego – człowieka wybitnego, znakomitego petrografa, geologa, badacza krajów polarnych, w mojej ocenie zmienia postać rzeczy. Książkę zakupiłam bezpośrednio przed spotkaniem od tego…
-
Smok wawelski
Jednym z najsłynniejszych polskich stanowisk paleontologicznych jest cegielnia w Lipiu Śląskim (przysiółek Lisowic), która swoją sławę zawdzięcza dwóm nowo opisanym rodzajom wymarłych gadów. Pierwszym z nich jest dicynodont Lisowicia bojani, a drugim archozaur o niejasnej pozycji systematycznej, nazwany na cześć legendarnego monstrum: Smok wawelski, który najprawdopodobniej był drapieżnym dinozaurem. Odkrycia Cegielnia nieopodal Lublińca od lat była znana paleontologom. Już w 1980 roku opublikowano artykuł o odkryciach dokonanych w tym miejscu przez geologów z Uniwersytetu Wrocławskiego. Opisano w nim zarówno bogatą kopalną florę, jak i ciosy mamuta odnalezione w górnej warstwie piasków polodowcowych. Od tego czasu lokalizacja ta była regularnie odwiedzana przez znane osobistości ze świata paleontologii, takie jak prof. Jerzy…
-
PODSUMOWANIE DZIAŁALNOŚCI BLOGA 2024
Drugi stycznia, idealny czas na przegląd naszych wyników i podsumowanie 2024 roku. Sprawdźmy co się zmieniło i najważniejsze: czy blog geologiczny REALGAR nadal się rozwija w takim tempie jak dotychczas? Statystyki blogowania. Podsumowanie 2024 roku: – łączna liczba wyświetleń w roku: 95 359 – o 15 043 więcej niż w 2023!!! Zdecydowany wzrost względem ubiegłego roku. Bardzo żałuję, że nie osiągnęliśmy 100 000, ale trzeba przyznać, niewiele zabrakło. Na razie nie widać spadków spowodowanych rozwojem modeli językowych. Oby nigdy nie nadeszły 🙂 – największa ilość wyświetleń w ciągu miesiąca: 9 840 – listopad. – liczba opublikowanych wpisów: 58. Spadek względem 2023, ale za to wzrost jakości; wyraźne zwiększenie ilości artykułów w dziale…
-
SZRON. Lód czy minerał?
Zmora kierowców, szczególnie gdy w pośpiechu trzeba się rano udać do pracy samochodem. Bywa, że powoduje zmianę wyglądu krajobrazu, z jesiennego na zimowy, pokrywając wszystko wokół, gdy następuje wyraźne ochłodzenie. Szron. Piękny, choć mało lubiany. Zimową porą spotykamy go codziennie, ale pewnie mało kto patrzy na niego przez pryzmat…geologii. Czym jest szron? Zbiór drobnych kryształów lodu powstałych w wyniku bezpośredniej krystalizacji z pary wodnej nazywamy szronem. Podczas zetknięcia powietrza nasyconego parą wodną z przedmiotami ochłodzonymi do temperatury poniżej 0oC, dochodzi do krystalizacji lodu. Jest to kondensacja do fazy stałej, czyli resublimacja – bezpośrednie przejście ze stanu gazowego do stałego. Tak powstały osad atmosferyczny tworzy kilkumilimetrowe kryształy w postaci igiełek, łusek,…
